วันตับอักเสบโลก (World Hepatitis Day)

28 กรกฎาคม - วันตับอักเสบโลก (World Hepatitis Day) 

องค์การอนามัยโลกจัดตั้งขึ้นเพื่อกระตุ้นให้คนทั่วโลกตระหนักถึงโรคตับอักเสบ ซึ่งแม้จะป้องกันได้ แต่ยังคร่าชีวิตและทำให้ผู้ป่วยเรื้อรังจำนวนมาก

ความสำคัญของวันตับอักเสบโลก

• สร้างความตระหนัก เกี่ยวกับอันตรายของโรคตับอักเสบชนิดต่างๆ (เช่น A, B, C, D, E)
• ส่งเสริมการตรวจหาไวรัสตับอักเสบ และการเข้าถึงการรักษา
• ลดการตีตรา และความเข้าใจผิดเกี่ยวกับผู้ป่วยโรคนี้
• สนับสนุนให้ประเทศต่างๆ พัฒนา นโยบายสาธารณสุข เพื่อจัดการกับโรคตับอักเสบ

"เช็กตัวเอง!" คุณมีความเสี่ยงตับอักเสบหรือไม่?

1. การติดเชื้อไวรัสตับอักเสบ
   ไวรัสตับอักเสบเป็นสาเหตุหลักที่ทำให้ตับอักเสบ มีหลายชนิด เช่น A, B, C, D และ E โดยไวรัสเหล่านี้จะแพร่ผ่านทางอาหารหรือน้ำที่ปนเปื้อน เลือด หรือการสัมผัสสารคัดหลั่ง เช่น น้ำลาย น้ำอสุจิ และแม่ส่งต่อให้ลูกได้ ทำให้เกิดการติดเชื้อและอักเสบในตับได้ง่าย
   
   
2. การดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป
   แอลกอฮอล์เป็นสารที่ทำลายเซลล์ตับโดยตรง หากดื่มในปริมาณมากและเป็นเวลานาน ตับจะเกิดการอักเสบและบาดเจ็บเรื้อรัง จนทำให้เนื้อตับถูกทำลายและเปลี่ยนเป็นตับแข็งได้
   
   
3. การใช้ยา หรือสมุนไพรบางชนิดอย่างไม่ระมัดระวัง
   ยาบางตัว เช่น ยาแก้ปวดบางชนิด หากรับประทานเกินขนาดหรือใช้ติดต่อกันนาน อาจทำให้ตับเกิดความเสียหายได้ นอกจากนี้ สมุนไพรบางชนิดที่ไม่ได้มาตรฐาน หรือมีสารพิษก็สามารถทำให้ตับอักเสบได้เช่นกัน
   
   
4. โรคภูมิคุ้มกันทำลายตับเอง (Autoimmune hepatitis)
   ในบางคน ร่างกายจะเข้าใจผิดคิดว่าตับเป็นสิ่งแปลกปลอม จึงสร้างภูมิคุ้มกันไปทำลายตับ ทำให้เกิดการอักเสบเรื้อรัง แม้ว่าจะไม่มีเชื้อไวรัสหรือสารพิษใด ๆ ก็ตาม
   
   
5. ภาวะไขมันพอกตับและโรคทางพันธุกรรม
   โรคไขมันพอกตับที่ไม่เกี่ยวกับแอลกอฮอล์ และโรคทางพันธุกรรมบางชนิด เช่น Wilson’s disease ที่ทำให้สารบางอย่างสะสมในตับมากเกินไป ก็สามารถทำให้ตับอักเสบได้เช่นกัน
   
   
6. พฤติกรรมเสี่ยงที่สัมผัสเลือดหรือสารคัดหลั่งโดยไม่ปลอดภัย
   เช่น การใช้เข็มฉีดยาร่วมกัน การเจาะสักหรือเจาะหูในสถานที่ที่ไม่สะอาด หรือมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกัน ก็ทำให้เสี่ยงติดเชื้อไวรัสตับอักเสบและเกิดตับอักเสบได้

การติดต่อไวรัสแต่ละชนิด

A,E = อาหาร น้ำดื่มที่ไม่สะอาด
B = เลือด เพศสัมพันธ์ แม่สู่ลูก
C = เลือด (เท่านั้น)
D = ทางเลือด และมีเชื้อไวรัส B อยู่ด้วย

หลักป้องกันง่าย ๆ คือ
A กับ E = มากับ "อาหาร" → ล้างมือ กินร้อน
B, C, D = มากับ "เลือด/เพศสัมพันธ์" → หลีกเลี่ยงเข็มร่วม ตรวจเลือด ใช้ถุงยาง
B และ D = แม่ถ่ายทอดให้ลูกได้ (ควรฉีดวัคซีนตั้งแต่แรกเกิด)

สรุป
A, E → ปนเปื้อนทางปาก
B, C, D → ปนเปื้อนทางเลือด / สารคัดหลั่ง

วิธีป้องกันโรคตับอักเสบ

• ฉีดวัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบ A และ B
  - ช่วยลดโอกาสติดเชื้อไวรัสและเกิดตับอักเสบได้มาก
• กินอาหารสะอาด ปรุงสุก และล้างมือให้ถูกสุขลักษณะ
  - ลดความเสี่ยงติดเชื้อไวรัสตับอักเสบ A และ E
• งดหรือจำกัดการดื่มแอลกอฮอล์
  - ลดการทำลายตับและความเสี่ยงตับอักเสบจากแอลกอฮอล์
• หลีกเลี่ยงการใช้ยาและสมุนไพรโดยไม่ปรึกษาแพทย์
  - ใช้ยาตามคำแนะนำเพื่อป้องกันตับถูกทำลาย
• ใช้ถุงยางอนามัยทุกครั้งเมื่อต้องมีเพศสัมพันธ์
  - ลดความเสี่ยงติดเชื้อไวรัสตับอักเสบ B และ C
• ไม่ใช้เข็มฉีดยาร่วมกับผู้อื่น
  - ลดการแพร่เชื้อไวรัสผ่านเลือด
• ตรวจสุขภาพและตรวจเลือดเป็นประจำ
  - เพื่อเฝ้าระวังและรักษาได้ทันท่วงทีหากพบไวรัสตับอักเสบ

อย่าลืมเช็กความเสี่ยงโรคตับอักเสบที่ใกล้ตัวกว่าที่คิด! อย่ารอให้ร่างกายต้องส่งสัญญาณก่อน ตรวจไว ป้องกันทัน แล้วมาดูแลสุขภาพไปด้วยกันนะคะ